کاربردهای خاص اسید استیک در سایر صنایع

مقدمه

اسید استیک (جوهر سرکه، اتانوئیک اسید) یک اسید کربوکسیلیک ساده است که بیشتر به عنوان جزء ترش مزه سرکه شناخته می شود. اما فراتر از آشپزخانه، این ماده آلی نقشی اساسی در صنایع مدرن ایفا می کند. اسید استیک کاربرد های بسیاری در صنایع مختلف دارند و فراتر از مصرف آن به عنوان چاشنی غذایی اهمیت دارد. ویژگی های شیمیایی منحصر به فرد آن از جمله اسید ضعیف بودن، حلالیت قطبی و خاصیت ضدمیکروبی باعث شده است به یکی از اجزای بنیادی در تولیدات صنعتی و افزودنی مفید در فرایندهای بی شمار تبدیل شود. در این مقاله به بررسی کاربردهای ویژه اسید استیک در دیگر صنایع می پردازیم؛ از تولیدات شیمیایی و نساجی گرفته تا حوزه های بهداشتی، کشاورزی و موارد دیگر. هر بخش زیر نشان می دهد که چگونه این اسید همه کاره در بخش های صنعتی گوناگون به کار گرفته می شود.

صنعت شیمیایی: واسطه کلیدی در تولید صنعتی

در صنعت شیمیایی اسید استیک به عنوان ماده اولیه و واسطه واکنش ها برای تولید بسیاری از ترکیبات ضروری است. بزرگ ترین مصرف اسید استیک در تولید مونومر وینیل استات (VAM) است که با پلیمریزاسیون آن، پلی وینیل استات و پلی وینیل الکل به دست می آیند. این پلیمرها در ساخت چسب ها، رنگ ها و تکمیل کننده های منسوجات کاربرد دارند. همچنین انیدرید استیک که از اسید استیک مشتق می شود برای ساخت استات سلولز استفاده می شود، پلیمری که در تولید الیاف مصنوعی، فیلتر سیگار و فیلم های عکاسی به کار می رود. علاوه بر این انواع استرهای استات (مانند اتیل استات و بوتیل استات) از واکنش اسید استیک با الکل ها به دست می آیند و به عنوان حلال در رنگ ها، پوشش ها و جوهرها مصرف می شوند. خود اسید استیک نیز گاهی به عنوان حلال یا محیط واکنش در برخی فرایندهای آلی استفاده می شود. این گستره وسیع کاربرد، اسید استیک را به یکی از ارکان صنایع شیمیایی تبدیل کرده است؛ به طوری که سالانه میلیون ها تن از این ماده برای تولید پلاستیک ها، الیاف و دیگر مواد مصرفی به کار می رود.

صنایع غذایی و نوشیدنی: نگهدارنده و طعم دهنده

در بخش غذا و نوشیدنی، اسید استیک به عنوان اساس سرکه یک نگهدارنده و چاشنی طعم دهنده شناخته می شود. سرکه معمولاً حاوی حدود ۴ تا ۸٪ اسید استیک است و قرن ها برای ترشی کردن سبزیجات، عمل آوری مواد غذایی و افزودن مزه ترش به کار رفته است. این اسید خوراکی با کد افزودنی E260 به عنوان تنظیم کننده اسیدیته و ماده نگهدارنده در سس ها، چاشنی ها, کنسروها و ترشی ها استفاده می شود و با ایجاد محیط اسیدی، از رشد میکروب های فسادزا جلوگیری می کند. برای مثال، تهیه خیارشور و شورجات مختلف با سرکه محیطی با pH پایین ایجاد می کند که باکتری ها و کپک ها را از بین می برد و همزمان طعم تند و مطبوعی به ماده غذایی می بخشد. علاوه بر افزایش ماندگاری، اسید استیک می تواند به بهبود ایمنی غذایی نیز کمک کند؛ مطالعات نشان داده اند که استفاده از سرکه در مرینیت گوشت های آلوده می تواند تعداد باکتری سالمونلا را کاهش دهد. سرکه چون از تخمیر طبیعی به دست می آید، در صنایع غذایی به عنوان یک نگهدارنده پاک و مورد قبول مصرف کنندگان محسوب می شود و جایگزینی برای مواد شیمیایی سنتزی است.

کاربردهای دارویی و پزشکی

در صنایع داروسازی و حوزه پزشکی نیز از اسید استیک به طرق مختلف استفاده می شود. در مقیاس صنعتی از این ماده در تولید بسیاری از داروها و ترکیبات درمانی استفاده می شود. اسید استیک نقشی کلیدی در تهیه مشتقات استیله شده دارویی دارد به عنوان مثال برای تولید آسپیرین (اسید استیل سالیسیلیک) از انیدرید استیک مشتق از اسید استیک جهت استیله کردن سالیسیلیک اسید استفاده می شود. بسیاری از فرایندهای تولید آنتی بیوتیک ها، ویتامین ها و هورمون ها نیز از اسید استیک به عنوان واکنشگر یا حلال بهره می گیرند. افزون بر کاربرد در ساخت دارو، خود اسید استیک نیز کاربرد پزشکی مستقیم دارد. محلول های رقیق شده اسید استیک (معمولاً به شکل سرکه) خاصیت ضدعفونی کنندگی دارند؛ مثلاً می توان برای ضدعفونی کردن زخم های سطحی از آن استفاده کرد یا در قطره های گوش جهت درمان عفونت های گوش خارجی به کار برد تا با ایجاد محیط اسیدی از رشد باکتری و قارچ جلوگیری شود. در پزشکی زنان، محلول رقیق سرکه در روش بازرسی با اسید استیک برای تشخیص ضایعات پیش سرطانی دهانه رحم به کار می رود، سلول های غیرطبیعی در تماس با اسید استیک سفید می شوند و پزشک می تواند آنها را شناسایی کند. از لحاظ تاریخی این اسید از زمان بقراط به عنوان ماده ضدعفونی کننده برای شستشوی زخم ها استفاده می شده است و امروزه نیز در موارد محدودی از محلول بسیار رقیق آن برای شستشوی مثانه و حل رسوبات کلسیمی در کاتترها بهره می گیرند. از مشارکت در سنتز داروها تا کاربردهای درمانی ساده، اسید استیک جایگاه ویژه ای در علم پزشکی دارد.

صنایع نساجی و چرم: رنگرزی و دباغی

در صنعت نساجی برای ایجاد شرایط اسیدی ملایم که بسیاری از رنگ‌ ها برای تثبیت روی الیاف به آن نیاز دارند، از اسید استیک استفاده می‌ شود. افزودن مقدار کمی اسید استیک به حمام رنگ باعث تنظیم pH در سطح مطلوب شده و جذب رنگ توسط الیاف را بهبود می‌ بخشد. این کار موجب تثبیت رنگ، جلوگیری از پس دادن رنگ و افزایش دوام و ثبات رنگ در منسوجات می‌ شود. پس از رنگرزی نیز ممکن است از اسید استیک در آب شستشو استفاده گردد تا باقی‌ مانده قلیاهای احتمالی را خنثی کرده و مواد شوینده‌ ی باقی‌ مانده در پارچه را از بین ببرد. در همین راستا هنگام خرید اسید استیک رنگرزی باید به خلوص، غلظت و قابلیت تنظیم دقیق pH توجه ویژه‌ ای داشت، زیرا کیفیت این ماده تأثیر مستقیمی بر یکنواختی رنگ و لطافت نهایی پارچه دارد. در صنعت چرم (دباغی) نیز اسید استیک در مرحله پیکلینگ یعنی خیساندن اولیه در محلول اسیدی قبل از دباغی به کار می‌ رود. این محلول که معمولاً شامل اسید استیک یا فرمیک به همراه نمک است، pH پوست خام را کاهش داده و الیاف کلاژن را برای جذب بهتر عوامل دباغی آماده می‌ کند. استفاده از اسید استیک به عنوان اسید پیکلینگ، گزینه‌ ای ملایم‌ تر نسبت به اسیدهای معدنی قوی‌ تر است و با کاهش صدمات احتمالی به پوست، در عین حال به آماده‌ سازی مؤثر آن کمک می‌ کند. در مجموع، اسید استیک با تنظیم دقیق pH در فرآیندهای رنگرزی و دباغی، نقشی اساسی در تولید منسوجات با رنگ پایدار و چرم‌های نرم و با کیفیت ایفا می‌نماید.

پلاستیک ها و الیاف مصنوعی: تولید پلیمرها

اسید استیک به طور گسترده در صنایع پلاستیک و الیاف مصنوعی نقش دارد، زیرا در تولید پلیمرهای کلیدی به کار می رود. یکی از نمونه های مهم، ساخت PET (پلی اتیلن ترفتالات) برای بطری های پلاستیکی و الیاف پلی استر است؛ در فرآیند تولید اسید ترفتالیک خالص (PTA) که پیش ساز PET است، از اسید استیک به عنوان حلال در واکنش های اکسایش استفاده می شود. کاربرد مهم دیگر، تولید استات سلولز است. استات سلولز یک پلیمر نیمه مصنوعی است که از واکنش اسید استیک (از طریق انیدرید استیک) با سلولز ایجاد می شود. این ماده سال ها به عنوان پایه فیلم عکاسی مورد استفاده بوده و امروزه نیز در محصولاتی مانند نوار فیلم سینمایی، پوشش های محافظ و الیاف فیلتر سیگار به کار می رود. همچنین اسید استیک به طور غیرمستقیم در ساخت پلیمرهای وینیلی نقش دارد، با کربونیلاسیون آن مونومر وینیل استات تولید می شود و سپس پلیمریزاسیون آن به پلی وینیل استات و پلی وینیل الکل انجام می گیرد. این پلیمرها در ساخت چسب ها، پوشش ها و امولسیون های پلیمری کاربرد دارند. بدین ترتیب اسید استیک از طریق تامین مونومرها و شرایط فرآیندی، به عنوان ماده اولیه ضروری برای تولید بسیاری از پلاستیک ها، الیاف نساجی و فیلم هایی که هر روزه استفاده می کنیم عمل می کند.

کشاورزی: علف کش طبیعی و کاربردهای مزرعه ای

کشاورزان و باغداران دریافته اند که اسید استیک می تواند به عنوان ابزاری مفید در کشاورزی به کار رود. سرکه با غلظت های بیشتر (معمولاً ۱۰ تا ۲۰ درصد اسید استیک) به عنوان یک علف کش طبیعی برای کنترل علف های هرز عمل می کنند. علف کش های مبتنی بر اسید استیک که غالباً در کشاورزی آلی مجاز هستند، پس از تماس به سرعت برگ های گیاهان ناخواسته را خشک و از بین می برند. هرچند این اسید به ریشه های علف هرز نفوذ نمی کند، اما برای مدیریت علف های هرز جوان در باغچه ها، چمنزارها یا بین ردیف های محصول بدون نیاز به علف کش های مصنوعی بسیار موثر است. در گلخانه ها و سیستم های هیدروپونیک، گاه از اسید استیک رقیق برای تمیز کردن لوله های آبیاری یا تنظیم pH محلول های غذایی استفاده می شود. در مزارع نیز محلول های اسید استیک به پاک کردن تجهیزات و آب خوری دام کمک می کنند، زیرا رسوبات معدنی مانند سنگ آهک را حل می کنند. اسید استیک همچنین به طور غیرمستقیم در نگهداری سیلو موثر است؛ برخی افزایه های تخمیری موجب می شوند باکتری های مولد اسید لاکتیک مقادیر بیشتری اسید استیک تولید کنند که رشد کپک را مهار کرده و پایداری علوفه ذخیره شده را بهبود می بخشد. چه به عنوان علف کش ارگانیک و چه به عنوان پاک کننده در اطراف مزرعه، اسید استیک یک گزینه طبیعی و سازگار با محیط زیست برای نیازهای کشاورزی فراهم می کند.

نظافت و بهداشت: کاربردهای پاک کنندگی

خاصیت خورندگی ملایم و اثر ضدمیکروبی اسید استیک آن را به یک پاک کننده عالی برای مصارف خانگی و صنعتی تبدیل کرده است. در خانه ها، سرکه سفید (حاوی حدود ۵٪ اسید استیک) سال هاست که به عنوان یک تمیزکننده طبیعی همه کاره به کار می رود. این ماده می تواند رسوبات آب سخت، جرم صابون و لکه های زنگ زدگی را از روی سطوحی مانند شیشه، کاشی و کتری حل کند؛ زیرا با ماهیت اسیدی خود تجمعات معدنی را تجزیه می کند. سرکه همچنین در زدودن چربی و بو زدایی موثر است به عنوان مثال، بوی قلیایی نامطبوع در یخچال را خنثی می کند یا به عنوان مایع نرم کننده در شستشوی لباس به از بین بردن باقیمانده صابون و نرم شدن پارچه ها کمک می کند. برخلاف پاک کننده های شیمیایی قوی، سرکه هیچ پسماند سمی بر جا نمی گذارد و نیاز به آبکشی زیاد ندارد؛ به همین دلیل بسیاری افراد ترجیح می دهند از آن برای تمیز کردن پیشخوان آشپزخانه، قهوه جوش ها و تخته های خردکن غذا استفاده کنند. در محیط های صنعتی نیز از اسید استیک برای ضدعفونی تجهیزات کارخانجات مواد غذایی و مخازن تخمیر آبجو استفاده می شود، زیرا بدون بر جای گذاشتن مواد مضر، به از بین بردن باکتری ها و کپک ها کمک می کند. علاوه بر این، ترکیب اسید استیک با پراکسید هیدروژن منجر به تشکیل پراستیک اسید می شود که یک ضدعفونی کننده قوی است و در بیمارستان ها و صنایع غذایی برای سترون سازی به کار می رود. در مجموع، اسید استیک یک راهکار پاک کنندگی ایمن و دوستدار محیط زیست با کاربردهای گسترده محسوب می شود.

لوازم آرایشی و بهداشتی: مصارف زیبایی و مراقبت شخصی

اسید استیک که بیشترین حضور خود را به شکل سرکه دارد، کاربردهای جالب و متنوعی در حوزه زیبایی و مراقبت شخصی پیدا کرده است. در مراقبت از مو، آبکشی مو با سرکه یکی از روش‌ های قدیمی و مؤثر برای رفع کدری و رسوبات اضافی است؛ به‌ طوری‌که شستشوی مو با محلول رقیق سرکه سیب پس از استفاده از شامپو، به برطرف کردن تجمع مواد معدنی، افزایش درخشش مو و تنظیم pH پوست سر برای کاهش شوره کمک می‌ کند. امروزه بسیاری از شامپوها و نرم‌ کننده‌ ها نیز حاوی سرکه یا ترکیبات استاتی هستند تا به‌ صورت طبیعی pH محصول را تنظیم کرده و مو را شفاف‌ تر کنند. در مراقبت پوست نیز خاصیت قابض و ضد میکروب اسید استیک موجب شده است تا در تونرها و محصولات درمان جوش (در غلظت‌ های پایین) مورد استفاده قرار گیرد، هرچند به دلیل احتمال تحریک پوست باید با احتیاط مصرف شود. برخی افراد از محلول‌ های رقیق سرکه به عنوان درمان خانگی برای تسکین آفتاب‌ سوختگی یا نیش حشرات استفاده می‌ کنند و از طبیعت اسیدی ملایم و خاصیت ضدباکتریایی آن بهره می‌ برند. نقش اسید استیک در تولید محصولات آرایشی و بهداشتی نیز بسیار برجسته است؛ مشتقات آن مانند اتیل استات، یکی از ترکیبات کلیدی در ساخت پاک‌ کننده‌ های لاک ناخن، عطرها و اسپری‌های خوش‌ بوکننده محسوب می‌ شود. حتی در صنعت عطرسازی، افزودن مقدار کمی اسید استیک به متعادل‌ سازی رایحه‌ های بیش از حد شیرین و تثبیت بوی عطر کمک می‌ کند. در مجموع با توانایی کنترل pH و خاصیت پاک‌ کنندگی ملایم، اسید استیک جایگاهی ویژه در روتین‌ های زیبایی طبیعی و تولید محصولات مراقبتی مؤثر به دست آورده است.

عکاسی و فیلم: فرایندهای عکاسی

پیش از دوران دیجیتال اسید استیک یکی از ارکان اصلی در ظهور و چاپ فیلم های عکاسی بود و هنوز هم برای علاقه مندان به عکاسی سنتی و برخی کاربردهای تصویربرداری تخصصی اهمیت دارد. در فرآیند سنتی عکاسی سیاه و سفید، از محلول رقیق اسید استیک (حدود ۱–۲٪) به عنوان محلول متوقف کننده (استاپ بث) استفاده می شود. پس از ظاهر کردن فیلم در محلول ظاهر کننده قلیایی، بلافاصله فیلم را در حمام اسید استیک قرار می دهند تا فرآیند ظهور فوراً متوقف شود. این اسید، محلول ظهور باقی مانده روی فیلم را خنثی می کند و جلوی ادامه واکنش را می گیرد، در نتیجه از ظهور بیش از حد جلوگیری کرده و ثبات تصویر با کنترل دقیق تضمین می شود. نقش اسید استیک به همین جا ختم نمی شود، ماده پایه فیلم های نگاتیو نیز به طور تاریخی از جنس استات سلولز بوده است که در تولید آن از اسید استیک بهره گرفته می شود. استات سلولز در اوایل قرن بیستم جایگزین نیتروسلولز بسیار آتش گیر به عنوان پایه فیلم شد و ایمنی صنعت فیلم سازی را به طور چشمگیری افزایش داد. حتی در عصر حاضر نیز فیلم های عکاسی ویژه، فیلم های رادیوگرافی پزشکی (اشعه ایکس) و فیلم های آرشیوی همچنان از پایه استات سلولز و شیمی حاصل از اسید استیک بهره می برند. بدین ترتیب اسید استیک هم در فرآوری تصاویر عکاسی و هم در ماده فیزیکی فیلم نقشی اساسی ایفا کرده است.

کاربردهای آزمایشگاهی و تحلیلی

شیمیدانان و پژوهشگران از اسید استیک به عنوان واکنشگر و حلالی همه کاره در محیط آزمایشگاه استفاده می کنند. اسید استیک بی آب (گلاسیال) یک حلال قطبی پروتیکی است که می تواند ترکیبات آلی و معدنی گوناگونی را در خود حل کند؛ از این رو در سنتز آلی برای واکنش هایی که نیاز به محیط اسیدی دارند به کار می رود. برای مثال، برخی واکنش های جانشینی الکتروفیلی و بازآرایی های شیمیایی در محیط اسید استیک انجام می شوند تا یون های واسطه پایدارتری تشکیل شود. در شیمی تجزیه نیز اسید استیک در تیتر کردن و آماده سازی نمونه ها مفید است. چون قدرت اسیدی آن کمتر از اسیدهای معدنی قوی است، می توان از اسید استیک به عنوان جزء محلول های بافر برای حفظ pH مشخص در حلال های کروماتوگرافی یا آزمون های زیست شیمی استفاده کرد. یکی از آزمایش های کلاسیک، تست سرکه برای شناسایی کربنات ها است، افزودن اسید استیک به نمونه هایی مثل آهک یا گچ باعث جوشش و آزاد شدن گاز CO2 می شود که وجود یون کربنات را تایید می کند. در آزمایشگاه های زیست مولکولی، اسید استیک در برخی روش های استخراج پروتئین و DNA نیز نقش دارد مثلاً کمک به رسوب دهی DNA یا تهیه برخی بافرهای اختصاصی.

تصفیه آب و محیط زیست: کاربردهای زیست محیطی

اسید استیک در حوزه محیط زیست و تصفیه آب کاربردهای ویژه ای دارد. در تصفیه فاضلاب شهری، گاهی اسید استیک را به عنوان منبع کربن خارجی به مخازن بیولوژیکی اضافه می کنند تا باکتری های نیترات زدا در مرحله حذف نیتروژن تغذیه شوند. این باکتری ها با مصرف اسید استیک به عنوان خوراک، نیترات های موجود در آب را به گاز نیتروژن بی ضرر تبدیل می کنند و بدین ترتیب از آلودگی محیط زیست جلوگیری به عمل می آید. در این کاربرد، اسید استیک مطلوب است چون موثر بوده و پس از مصرف هیچ پسماند سمی از خود باقی نمی گذارد، این ماده به طور کامل به دی اکسید کربن و آب تجزیه می شود. از این اسید برای تنظیم pH در برخی سیستم های آبی نیز استفاده می شود: برای مثال می تواند فاضلاب های قلیایی را خنثی کند یا با تزریق کنترل شده، اندکی اسیدی بودن آب گردش کننده در برج های خنک کننده را حفظ کند تا تشکیل رسوب آهکی کاهش یابد. در زمینه پاکسازی زیست محیطی، اسید استیک به ترسیب فلزات سنگین نیز کمک می کند؛ این ماده با فلزات واکنش داده و استات های نامحلول تولید می کند که می توان آنها را از آب آلوده فیلتر نمود. افزون بر این, ترکیب اسید استیک و پراکسید هیدروژن باعث تشکیل پراستیک اسید می شود؛ ضدعفونی کننده ای نیرومند که به طور گسترده برای استریل کردن پساب فاضلاب و ضدعفونی پسماندهای بیمارستانی بدون ایجاد فرآورده های جانبی مضر کلردار به کار می رود. با تکیه بر قابلیت تجزیه پذیری و کارایی، اسید استیک به داشتن آب پاک تر و محیط زیست ایمن تر کمک می کند.

صنعت لاستیک و لاتکس: انعقاد و افزودنی ها

در تولید لاستیک طبیعی و برخی فرآیندهای لاستیک مصنوعی، در مراحل حساس از اسید استیک استفاده می شود. هنگامی که شیره لاتکس از درخت کائوچو جمع آوری می شود، ابتدا برای جلوگیری از انعقاد زودرس با آمونیاک محافظت می شود. برای جامد کردن لاتکس و تبدیل آن به ورق یا دانه های لاستیک قابل استفاده، تولیدکنندگان یک اسید ملایم را به آن اضافه می کنند. اسید استیک که اغلب به شکل سرکه ارزان قیمت در دسترس است یکی از مواد رایج برای انعقاد لاتکس محسوب می شود. وقتی اسید استیک به لاتکس افزوده می شود، آمونیاک را خنثی کرده و محیط را اسیدی می کند؛ این تغییر pH باعث می شود ذرات لاستیک به هم بچسبند و از حالت معلق در آب خارج شوند. پس از مدت کوتاهی، لاتکس غلیظ شده و می توان آن را به صورت ورق های لاستیک خام درآورد و سپس خشک یا دودی کرد. این روش مورد توجه است چون اسید استیک نسبتاً ایمن، در دسترس و ارزان است و کیفیت لاستیک را چندان کاهش نمی دهد. در ترکیب بندی صنعتی لاستیک نیز ردپای اسید استیک به چشم می خورد؛ برای مثال، در تولید برخی شتاب دهنده ها و عوامل پخت لاستیک از مشتقاتی مانند استات روی (زینک استات) استفاده می شود که خود از اسید استیک به دست می آیند. از زمان استخراج لاتکس تا مرحله ولکانش، اسید استیک به تبدیل شیره چسبناک درخت به محصولات لاستیکی بادوام کمک می کند.

صنعت نفت و گاز: تحریک چاه و نگهداری تجهیزات

در صنعت نفت و گاز، اسید استیک کاربردهای ویژه ای در حفاری و نگهداری چاه ها دارد. شرکت های نفتی از اسید استیک به عنوان جزئی از سیال اسید کاری چاه برای بهبود جریان دهی نفت یا گاز در مخازن کربناته استفاده می کنند. در عملیات اسیدکاری، محلول اسید استیک (گاهی مخلوط با اسید کلریدریک قوی تر) را به درون چاه تزریق می کنند تا سازندهای سنگی کربناته مانند سنگ آهک که مانع جریان هیدروکربن شده اند حل شوند. این اسید سنگ مخزن را حفر کرده و خلل و شکاف هایی در آن ایجاد می کند که حرکت نفت و گاز را به سوی چاه تسهیل می نماید. اسید استیک اغلب برای عملیات حساس یا چاه های قدیمی انتخاب می شود، زیرا خوردگی کمتری در لوله های فولادی ایجاد می کنند و واکنش آن کندتر از اسید کلریدریک است؛ این کندی واکنش امکان کنترل بهتر عملیات را فراهم می کند. همچنین اسید استیک می تواند رسوبات کربنات کلسیم و زنگار را درون لوله ها و تجهیزات استخراج حل کند و به تمیزکاری و نگهداری آن ها کمک نماید. با استفاده از اسید استیک در انگیزش چاه و زدودن رسوبات، مهندسان می توانند میزان تولید را بهبود بخشیده و عمر مفید تجهیزات را افزایش دهند، آن هم با حداقل آسیب به سازند و زیرساخت ها.

رنگ ها، پوشش ها و چسب ها: حلال ها و بایندرها

صنایع رنگ، پوشش و چسب به شدت وابسته به مواد شیمیایی مشتق شده از اسید استیک برای تامین هم جزء حلال و هم جزء چسباننده محصولات خود هستند. یکی از مهم ترین این مواد مونومر وینیل استات (VAM) است که از اسید استیک تولید می شود. مونومر وینیل استات پلیمریزه شده و پلی وینیل استات (چسب سفید معروف) را تشکیل می دهد که به عنوان بایندر اصلی در رنگ های دیواری و بسیاری از چسب ها به کار می رود. در واقع وجود چسب پلی وینیل استات در صنعت چسب سازی مستقیماً مرهون اسید استیک به عنوان ماده آغازگر است. به طور مشابه، اسید استیک در تولید استات سلولز نیز به کار می رود؛ ماده ای پلیمری که به برخی پوشش های صنعتی اضافه می شود و تاریخی طولانی به عنوان پایه فیلم های عکاسی و سینمایی دارد. انواع استرهای استات به عنوان حلال در رنگ ها و پوشش ها نقش حیاتی دارند؛ برای نمونه اتیل استات و بوتیل استات (که از واکنش اسید استیک و الکل ها حاصل می شوند) از حلال های متداول در لاک ناخن، رنگ های اسپری و وارنیش ها هستند. این حلال ها با سرعت های تبخیر کنترل شده تبخیر شده و امکان خشک شدن یکنواخت و سریع رنگ یا لاک را فراهم می کنند. حتی در صنعت چسب های سیلیکونی نیز ردپای اسید استیک دیده می شود، بسیاری از درزگیرهای سیلیکونی خانگی (چسب آکواریوم و درزگیر حمام) در طی فرآیند خشک شدن بخارات اسید استیک آزاد می کنند که همان بوی سرکه معروف را ایجاد می کند و نشان دهنده سخت شدن کامل چسب است. از لاک ناخن سریع خشک گرفته تا چسب چوب محکم، مشتقات اسید استیک عملکرد و تولید بسیاری از رنگ ها، پوشش ها و محصولات چسبنده را امکان پذیر ساخته اند.

بررسی اجمالی کاربردهای اسید استیک در صنایع مختلف

اسید استیک که خارج از آشپزخانه کمتر به چشم می ‌آید، در صنایع گوناگون یک نیروی محرکه پنهان است و به دلیل ویژگی ‌های چندمنظوره خود نیازهای متنوعی را برآورده می ‌کند. جدول زیر به طور خلاصه نمونه ‌هایی از کاربردهای مهم اسید استیک در صنایع مختلف را نشان می ‌دهد؛ در این جدول صنعت مربوطه، کاربرد یا محصول خاص، شکل یا غلظت مصرف اسید استیک، هدف استفاده و مزیت کلیدی هر مورد ذکر شده است. همان‌ طور که مشاهده می ‌شود، اسید استیک با قابلیت ‌های خود مانند طبیعی بودن، مقرون ‌به ‌صرفه بودن یا ایمنی نسبی، در بسیاری از موارد جایگزین مناسبی برای مواد شیمیایی خشن ‌تر بوده و نقشی اساسی در فرآیندهای صنعتی مدرن دارد.