اختلال در تامین مواد اولیه تولید اسید استیک به دلیل کمبود برق

کمبود برق چگونه زنجیره تامین مواد اولیه را مختل می کند

کمبود برق مانند یک حلقه گمشده در زنجیره تامین صنایع پتروشیمی عمل می کند و می تواند به سرعت روند تامین مواد اولیه را مختل کند. برای تولید اسید استیک به عنوان یک محصول شیمیایی مهم نیاز به جریان پایدار برق در مراحل مختلف تولید و تامین مواد اولیه وجود دارد. وقتی برق کافی نباشد کارخانه های تولید کننده مواد اولیه کلیدی یا با کاهش ظرفیت مواجه می شوند یا به طور موقت تعطیل می شوند. این اتفاق باعث کاهش عرضه موادی مانند متانول ، گاز کربنیک یا دیگر خوراک های ضروری برای تولید اسید استیک می شود. در نتیجه شرکت های تولید اسید استیک با کمبود این مواد روبرو شده و ناچار می شوند تولید خود کاهش دهند یا متوقف کنند. به عنوان مثال در برخی صنایع مشاهده شده است که به دلیل محدودیت برق ، خروجی کارخانه تا یک پنجم ظرفیت عادی افت کرده است که همین نشان می دهد اختلال در برق چگونه مستقیما تولید را زمین گیر می کند. بنابراین کمبود برق صرفا یک مشکل فنی زودگذر نیست بلکه اثر دومینویی بر کل زنجیره تامین مواد اولیه و تولید محصولات نهایی مانند اسید استیک دارد. همچنین قطع برق باعث می شود برنامه زمان بندی تولید و تحویل مواد اولیه به هم بریزد و کارخانه ها نتوانند به موقع نیاز مشتریان خود را برآورده کنند. این وضعیت نشان می دهد که برق صرفا روشنی بخش تجهیزات نیست بلکه نیروی پیش برنده کل چرخه تولید از ابتدا تا انتها است.

کاهش تولید متانول ؛ چالشی برای صنعت اسید استیک

متانول به عنوان یکی از مهم ترین مواد اولیه در تولید اسید استیک نقش حیاتی ایفا می کند و کاهش تولید آن چالشی جدی برای صنعت اسید استیک محسوب می شود. فرآیندهای تولید متانول معمولاً نیازمند مصرف بالای انرژی و گاز طبیعی هستند و هرگونه کمبود در تامین انرژی می تواند به کاهش خروجی متانول منجر شود. برای نمونه در دوره هایی که برق رسانی با اختلال مواجه بوده است ، کارخانه های متانول به اجبار ظرفیت خود را پایین آورده یا فعالیتشان را به حالت تعلیق درآورده اند. این کاهش عرضه متانول یعنی تولیدکنندگان اسید استیک با کمبود خوراک اصلی خود روبرو می شوند. در چنین شرایطی کارخانه های اسید استیک ناچارند برای تامین متانول مورد نیاز یا به موجودی های انبار خود اتکا کنند یا متانول را با هزینه بیشتر از بازارهای دیگر تهیه نمایند. این موضوع علاوه بر افزایش هزینه های تولید ، می تواند روند تولید اسید استیک را کند یا حتی متوقف سازد. از آنجا که بخش اعظم تولید صنعتی اسید استیک بر پایه متانول انجام می‌شود ، هر اختلالی در عرضه متانول مستقیماً ظرفیت تولید اسید استیک را محدود می‌ نماید. تداوم کمبود متانول حتی می‌تواند باعث شود برخی تولیدکنندگان اسید استیک موقتاً خطوط تولید خود را متوقف کنند تا خوراک کافی در دسترس قرار گیرد. در صنایع جهانی نیز تجربه شده است که همزمان با کمبود انرژی ، عرضه متانول و اسید استیک هر دو دچار افت شده و دسترسی به این محصولات دشوار گشته است.

از چین تا آمریکا ؛ اختلال جهانی در تولید اسید استیک

پیامدهای کمبود برق و انرژی تنها به یک منطقه محدود نمی شود و نمونه های اختلال در تولید اسید استیک را می توان از چین تا آمریکا مشاهده کرد. در چین طی دوره هایی از بحران انرژی و اعمال سهمیه بندی برق در بخش صنعت ، تولید بسیاری از مواد شیمیایی پایه با کاهش روبرو شد که اسید استیک نیز از آن جمله بود. کارخانه های چینی در مواجهه با محدودیت برق مجبور به کاهش تولید شدند و عرضه اسید استیک در بازار جهانی تنگ تر شد. از سوی دیگر در آمریکا نیز شرکت های بزرگ تولیدکننده اسید استیک با بحران تامین مواد اولیه مواجه شدند. برای نمونه یک تولیدکننده عمده در سال ۲۰۲۴ به دلیل از کار افتادن ناگهانی چندین تامین کننده مواد خام مهم ، وضعیت فوق العاده (فورس ماژور) اعلام کرد. این شرکت پیش بینی کرد که تولید اسید استیک آن در آن دوره نزدیک به ۲۰ درصد کاهش خواهد یافت. این مثال ها نشان می دهد که بحران انرژی و اختلال در تامین مواد اولیه مشکلی جهانی است و می تواند حتی غول های صنعتی را وادار به کاهش تولید یا تعطیلی موقت واحدها کند. وابستگی متقابل بازارهای جهانی مواد شیمیایی باعث می‌شود اختلال انرژی در یک نقطه به سرعت بر قیمت ‌ها و عرضه در سایر مناطق اثر بگذارد. به عنوان نمونه کاهش تولید در آسیا می‌تواند موجب کمبود و افزایش قیمت در اروپا یا آمریکا شود. این همبستگی گسترده اهمیت برنامه ‌ریزی درست برای تامین انرژی پایدار را در سطح جهانی نشان می‌ دهد.

دو قربانی خاموشی : صنایع اسید استیک و نیتریک

صنعت تولید اسید استیک تنها قربانی کمبود برق نیست و صنایع شیمیایی دیگر نظیر تولید اسید نیتریک نیز از خاموشی ها آسیب می بینند. تولید اسید نیتریک که ماده ای کلیدی در تولید کودهای شیمیایی و مواد منفجره است نیز نیازمند جریان مداوم انرژی و خوراک گاز طبیعی می باشد. در زمان بحران انرژی ، کارخانه های تولید اسید نیتریک با مشکلات مشابه اسید استیک مواجه می شوند ؛ یعنی یا باید تولید خود را کاهش دهند یا در موارد حاد کاملا متوقف سازند. برای مثال در برخی کشورهای اروپایی طی بحران انرژی اخیر ، تولید آمونیاک و اسید نیتریک به شدت افت کرد زیرا قیمت بالای گاز طبیعی و کمبود برق ادامه فعالیت را غیراقتصادی کرده بود. نتیجه چنین افت تولیدی ، کمبود محصولات مهمی بود که زنجیره کشاورزی و صنعتی به آنها وابسته است. به این ترتیب همان ‌طور که کمبود برق صنعت اسید استیک را تحت تاثیر قرار می دهد ، سایر بخش های صنایع شیمیایی از جمله اسید نیتریک نیز به شدت تحت الشعاع قرار می گیرند و این موضوع اهمیت تامین پایدار انرژی را برای همه این صنایع نشان می دهد. کمبود اسید نیتریک اثر مستقیمی بر صنایعی مانند تولید کودهای ازته و مواد انفجاری دارد ؛ همان ‌طور که کمبود اسید استیک می ‌تواند صنایع تولید پلاستیک ، حلال ‌ها و داروها را با مشکل مواجه کند. بنابراین قطع برق چالشی فراگیر برای طیف وسیعی از بخش‌های صنعتی است که نه تنها تولیدکنندگان مواد شیمیایی بلکه مصرف ‌کنندگان نهایی را نیز متاثر می ‌کند.

پیامدهای اقتصادی : افزایش هزینه‌ های تولید و قیمت اسید استیک

یکی از مهم ترین پیامدهای اختلال در تامین مواد اولیه اسید استیک ، افزایش هزینه تولید و در نهایت بالا رفتن قیمت این محصول در بازار است. هنگامی که تامین برق و انرژی با مشکل مواجه می شود و مواد اولیه کافی به دست تولیدکنندگان نمی رسد ، هزینه تامین آن مواد اولیه از منابع جایگزین به مراتب بیشتر می شود. مثلاً اگر کارخانه ای برای به دست آوردن متانول مجبور شود از فاصله دورتر و با قیمت بالاتر آن را وارد کند ، هزینه تمام شده تولید اسید استیک افزایش می یابد. از سوی دیگر کاهش عرضه اسید استیک در بازار به معنای رقابت خریداران برای دستیابی به حجم محدودتر این کالا است که خود عاملی برای گران تر شدن قیمت فروش می باشد. در ماه ها و سال های اخیر در دوره هایی که اختلال انرژی رخ داده ، نوسانات محسوسی در قیمت اسید استیک مشاهده شده است. این شرایط علاوه بر تاثیر بر سودآوری تولیدکنندگان ، بر صنایع مصرف کننده اسید استیک نیز فشار مضاعفی وارد کرده است زیرا آنها نیز باید هزینه بیشتری برای تامین مواد مورد نیاز خود پرداخت کنند.

راهکارها و آینده : مدیریت بحران انرژی در تولید مواد شیمیایی

صنایع شیمیایی برای مقابله با بحران کمبود برق و انرژی به دنبال راهکارهای کوتاه مدت و بلندمدت هستند تا تداوم تولید خود را تضمین کنند. یکی از راهکارهای فوری می تواند استفاده از مولدهای برق اضطراری یا نیروگاه های خود تامین در واحدهای تولیدی باشد تا در زمان قطع برق شبکه بتوان حداقل انرژی مورد نیاز را تامین کرد. همچنین برنامه ریزی تولید در ساعات غیر اوج مصرف برق می تواند به کاهش آسیب پذیری کمک کند. در بلندمدت اما نیاز به سرمایه گذاری در بهینه سازی مصرف انرژی و استفاده از فناوری های نوین احساس می شود. به عنوان مثال بهره گیری از تجهیزات کم مصرف تر و ارتقای سیستم های کنترل فرایند می تواند وابستگی به برق را کاهش دهد. از سوی دیگر تنوع بخشیدن به منابع تامین مواد اولیه نیز راهبردی کلیدی است ؛ یعنی صنایع اسید استیک می توانند با داشتن چندین تامین کننده متانول یا ذخیره سازی استراتژیک ، ریسک کمبود خوراک را کاهش دهند. در نهایت آینده صنعت به توانایی آن در سازگاری با شرایط جدید بستگی دارد. اگر سرمایه گذاری لازم در زیرساخت انرژی و مدیریت بحران صورت گیرد ، می توان انتظار داشت که تاثیر کمبود برق بر تولید اسید استیک و صنایع مشابه در سال های آتی کاهش یابد. همچنین سیاستگذاری دولتی برای توزیع عادلانه انرژی و توسعه زیرساخت برق می‌تواند مانع از وقفه های مکرر در تولید این صنایع شود و تضمین کند که حتی در شرایط کمبود انرژی نیز تولید ادامه یابد.